Mẹ tôi, năm nay 55 tuổi, đề nghị ly hôn. Ba tôi gầm lên: “Muốn cút thì cút!”

Anh tôi mắng bà: “Không biết điều!”

Tôi bước qua căn nhà hỗn độn, nắm lấy tay mẹ, nói: “Mẹ ơi, con đưa mẹ đi.”

1

Lúc tôi về đến nhà, trong phòng khách đã ngồi chật kín người.

Ba tôi, anh tôi, chị dâu tôi và cả một đám người nhà bên chị dâu – Lý Thanh Thanh.

Chỉ có mẹ tôi đang một mình rửa chén trong bếp.

Thấy tôi, ba tôi dập tắt điếu thuốc trong gạt tàn, cau có nói:
“Đi khuyên cái bà già hồ đồ kia đi, sui gia còn đang ở đây, bà ấy muốn làm loạn cái gì chứ?”

Tôi đảo mắt nhìn một vòng, hỏi: “Sao họ lại đến ở nhà mình?”

Mẹ của chị dâu cười nói: “Bà ngoại của Thanh Thanh nhập viện rồi, cần người chăm, mà ở đây thì gần bệnh viện trung tâm thành phố nên tiện hơn…”

Bà còn chưa nói hết câu thì anh tôi đã chen vào: “Được rồi mẹ, nói với người ngoài làm gì?”

Anh ta quay sang tôi: “Cũng không biết mẹ mày bị gì nữa, tuổi này rồi còn mở miệng đòi ly hôn, không biết xấu hổ hả?”

“Mẹ tôi?”

Tôi bật cười lạnh: “Chứ anh chui từ khe đá ra chắc?”

“Cô…”

Anh tôi không ngờ tôi sẽ cãi lại, cứng họng không nói được gì.

Chị dâu – Lý Thanh Thanh vội vàng xoa dịu: “Chân Ái à, anh em nói lỡ lời thôi, kêu em về cũng là muốn nhờ em khuyên mẹ. Mẹ mà cứ làm ầm lên thế này thì ai cũng khó xử.”

“Được, tôi khuyên.”

Tôi đi thẳng vào bếp, bưng chồng bát đĩa mà mẹ còn chưa rửa xong lên.

Rầm một tiếng, tôi đập thẳng xuống sàn phòng khách.

2

Khi còn nhỏ, tôi đã có hai nhận thức rõ ràng:

Tôi là người không được yêu quý trong nhà.

Và mẹ là người làm việc vất vả nhất.

Ở nhà ông bà nội, tôi chưa bao giờ được ngồi vào bàn ăn.

Mẹ tôi nấu nướng vất vả bày biện xong mâm cơm, ông nội luôn giả vờ khách sáo nói:
“Tiểu Huệ à, chỗ ngồi không đủ, con bồng Tiểu Nam vào bếp ăn đi.”

Lúc sinh ra, tôi được đặt tên là Triệu Thắng Nam.

Sau này mẹ thấy cái tên đó khó nghe, lén dắt tôi đến đồn công an đổi tên.

Mẹ tôi học ít, khi cán bộ hỏi muốn đổi thành tên gì, bà chỉ nghĩ ra được “Chân Ái”.

Bà nói, tôi xứng đáng được trân trọng và yêu thương.

Vậy là từ Triệu Thắng Nam, tôi trở thành Triệu Chân Ái.

Thật ra ăn cơm trong bếp tôi cũng vui, vì mẹ luôn lén để dành cho tôi vài miếng thịt.

Bên ngoài cả nhà rôm rả ăn uống.

Còn hai mẹ con tôi trong bếp, lại thấy ấm áp vô cùng.

Khi đi học, thành tích của tôi luôn rất tốt.

Nhưng đến năm lớp 9, ba không cho tôi học nữa.

Ông nói ông có quen biết, có thể xin cho tôi vào làm ở xưởng, mỗi tháng kiếm được ít nhất một nghìn rưỡi.

Tôi gửi về nhà một nghìn mỗi tháng, cộng với tiền tích cóp, có thể mua nhà cho anh tôi ở thành phố, để anh dễ lấy vợ.

Mẹ tôi không đồng ý, ba đánh bà một trận, bà vẫn không chịu nhượng bộ.

Bà mang gương mặt bầm tím đến gặp cô chủ nhiệm, xin nhà trường cho khất học phí vài hôm, hứa nhất định sẽ nộp đủ.

Bà vào lò gạch khiêng từng viên một, mỗi viên một đồng, ngày đêm không nghỉ.

Đến mức ngón tay nứt nẻ chảy máu, cuối cùng cũng gom đủ học phí cho tôi.

Nhưng đúng hôm đi đóng tiền học, bà lại bị ba đánh thêm một trận nữa.

3

Để có thể đưa mẹ rời khỏi ngôi nhà này, tôi đã học như điên.

Sau khi thi đỗ đại học trọng điểm, tôi không ngừng khuyên mẹ ly hôn.

Nhưng lúc đó, anh tôi đang chuẩn bị cưới xin. Mẹ tôi nói, tay trái tay phải đều là thịt, bà phải ở nhà lo toan mọi thứ cho anh.

Mẹ tôi chính là kiểu người như vậy.
Bà rất giỏi yêu thương người khác.
Chỉ là, lại không biết cách yêu chính mình.

Từ khi chị dâu Lý Thanh Thanh gả vào nhà, dựa hơi ba tôi và anh tôi, chị ta bắt nạt mẹ tôi không ngừng.

Bữa cơm nào cũng phải có ít nhất bốn món, nếu không thì là không coi trọng chị ta.
Người nhà chị ta bệnh, mẹ tôi phải hằng ngày nấu canh bổ mang đến thăm, không thì là không coi trọng chị ta. Mẹ tôi phải giặt đồ lót bằng tay cho chị ta mỗi ngày, không thì vẫn là… không coi trọng chị ta.

…

Anh tôi không hề có ý kiến gì.
Thậm chí còn cho rằng mẹ tôi nên làm tốt hơn nữa.

Ba tôi cũng chẳng phản đối.
Ông cảm thấy nở mày nở mặt khi tiếp đãi sui gia.

Cả hai người họ đều là dạng người rất sĩ diện.

Vậy nên, khi tôi đập đống bát đĩa xuống nền phòng khách, hai người họ tức đến mức trợn mắt, mặt đỏ bừng.

“Triệu Chân Ái, mày phát điên gì ở đây hả?”

Anh tôi suýt nữa đã xông lên đấm tôi một cú, bị mẹ vợ anh ta cản lại.

Tôi cong môi cười:
“Tôi đang khuyên mẹ đấy chứ. Đã muốn ly hôn rồi, thì không cần nấu cơm rửa chén cho mấy người hút máu này nữa đúng không?
Ngay cả con chó, cho nó ăn vài bữa còn biết vẫy đuôi lấy lòng người. So với mấy người, nó còn biết điều hơn nhiều.”

Nghe xong, sắc mặt cả phòng khách đều thay đổi.
Lý Thanh Thanh cũng chẳng giả vờ nữa, trực tiếp cãi nhau với tôi.

Nghe tiếng ồn, mẹ tôi vội vàng chạy từ bếp ra.
Vừa thấy mẹ, ba tôi lập tức chửi om lên:
“Phùng Huệ, bà xem bà đẻ ra thứ gì vậy hả?”

Mẹ tôi là người rất hiền, cả đời chưa từng mắng ai.
Bà mấp máy môi, mãi vẫn không nói được câu phản bác nào.

Cuối cùng, bà chỉ khẽ nói một câu:
“Triệu Thiết Trụ, tôi đã nói rồi, tôi muốn ly hôn với ông.”

Ba tôi gầm lên:
“Vậy thì bà mau thu dọn đồ đạc đi! Cút thì cút! Tưởng tôi nể mặt bà lắm hả?”

Người trong phòng khách thì vờ vịt can ngăn vài câu lấy lệ.

Tôi đang định tiếp tục lên tiếng, thì mẹ tôi vỗ nhẹ tay tôi, lắc đầu ra hiệu.

Tôi đành theo mẹ vào phòng.

Trước khi đóng cửa, tôi còn nghe tiếng anh tôi chửi:
“Đúng là đồ vô ơn, không biết điều!”

4

Dạo trước tôi bận công tác ở Hồng Kông, công việc lu bù nên cũng ít liên lạc với gia đình.

Trong lúc mẹ tôi thu dọn đồ đạc, tôi nghe lỏm những câu rời rạc, cộng thêm những gì thấy được từ tình hình bên ngoài, mới ghép lại được phần nào câu chuyện.

Bà ngoại của Lý Thanh Thanh bị xuất huyết não, phải nhập viện ở bệnh viện trung tâm thành phố.
Lấy lý do chăm bà cụ, ba mẹ và em trai của Lý Thanh Thanh dọn cả sang nhà tôi ở.

Nói là chăm bệnh, nhưng người nấu cơm mang vào là mẹ tôi.
Người đút ăn là mẹ tôi.
Người dọn vệ sinh, thay tã, lau người cho bệnh nhân cũng là mẹ tôi.

Ngoài việc chăm bệnh nhân, mẹ tôi còn phải nấu nướng phục vụ cả nhà một đống người.
Lý Thanh Thanh bảo, ba mẹ cô ta hiếm khi đến, nên từng bữa cơm đều phải tiếp đãi đàng hoàng.

Chưa hết, mẹ tôi còn phải chăm luôn em trai của Lý Thanh Thanh.

Cậu ta đi đứng không cẩn thận té ngã, bị đau.
Anh tôi – kẻ đầu óc không đầy đủ – vì muốn lấy lòng nhà vợ, nói rằng hồi nhỏ anh ta cũng từng ngã, mẹ tôi xoa bóp mỗi tối là khỏi ngay.

Vậy nên, theo yêu cầu của tất cả bọn họ, mẹ tôi mỗi đêm đều phải dành nửa tiếng để xoa bóp cho cậu ta.

Mẹ tôi nói, thật ra những chuyện đó không đáng gì.
Chăm ai mà chẳng là chăm, chỉ cần cả nhà yên ấm là được.

Nhưng điều khiến bà lạnh lòng… là có lần bà bị ốm nặng, nằm liệt giường không dậy nổi.
Bà bảo anh tôi chở bà đi viện, nhưng anh nói phải đưa cả nhà vợ đi dạo phố.

Anh kêu mẹ tôi cứ nằm nghỉ, nếu thấy đỡ thì nên đi thăm bà ngoại của chị dâu.

Chiếc xe chở hết mấy người đó và cả ba tôi, vừa đủ một xe.

Họ đi cả ngày không về.
Mẹ tôi thì nằm cả ngày một mình trên giường.

Cả ngày không ăn gì.

Cuối cùng, chính mẹ tôi phải tự gọi 120, nhân viên y tế nhờ bên quản lý nhà mở khóa, rồi đưa mẹ tôi lên xe cấp cứu đến bệnh viện.

Ba tôi và mấy người kia khi về, nghe hàng xóm kể mới biết chuyện.
Sau đó họ kéo đến bệnh viện, mắng mẹ tôi một trận.

Ba tôi nói mẹ chỉ biết bày chuyện, có tí chuyện cỏn con cũng gọi 120, không chỉ tốn tiền mà còn khiến cả nhà mất mặt.

Anh tôi thì nói mẹ bệnh không đúng lúc, bà ngoại vợ anh đang nằm viện, giờ lại thêm người phải chăm.

Lý Thanh Thanh thì bảo chắc mẹ không chịu nổi việc anh tôi đưa nhà vợ đi chơi, nên tức quá mà phát bệnh, chê mẹ tôi nhỏ nhen.

Nghe tới đó, tôi tức đến mức run rẩy cả người.

Mẹ tôi là người cực kỳ tiết kiệm, thường đau bệnh cũng ráng chịu, cùng lắm lắm mới chịu ra trạm xá lấy ít thuốc.

Phải đau đớn đến mức nào, mẹ mới lựa chọn tự mình gọi 120?

Tôi nhìn bóng lưng gầy gò, đầy xương cốt của mẹ, lặng lẽ lau nước mắt sắp trào ra.
Mà lau mãi vẫn không hết.

Mẹ tôi kể, vì chị dâu sợ khí bệnh lây qua người, nên chỉ vào phòng bệnh một lát rồi kéo cả nhà về.

Một cô chú nằm cùng phòng thấy mẹ đáng thương, dặn người nhà mang thêm cơm rồi chia cho mẹ một nửa.

Chính lúc đó, mẹ tôi mới nhận ra – trong mắt ba tôi và cả nhà họ – bà thậm chí không bằng một người xa lạ.

Và cũng chính lúc đó, mẹ mới thật sự nhen nhóm ý định ly hôn.

5

Mẹ tôi không có nhiều hành lý.

Cả đời lo toan cho cái nhà này, giờ gói ghém trong một túi đồ là hết.

Mẹ xách túi bước ra khỏi phòng, mẹ của chị dâu liền giả vờ tốt bụng chạy đến giành lấy túi từ tay mẹ.

“Trời ơi sui gia ơi, bà làm gì vậy chứ?”

“Tụi tui sai hết, tụi tui không nên dọn đến, khiến hai vợ chồng cãi nhau đến mức này, đúng là nghiệp nặng mà!”

Bà ta thân hình mập mạp, kéo qua kéo lại vài cái rồi lại “á” lên một tiếng, nói bị trẹo lưng.

Ba của Lý Thanh Thanh lao đến, định đẩy mẹ tôi vào tường, tôi lập tức chắn lại.

Ba tôi và anh tôi thì đứng khoanh tay một bên xem kịch.

Như thể người bị ăn hiếp kia không phải vợ, không phải mẹ của họ.

Mẹ tôi không nhìn ai trong nhà lấy một cái.
Tôi bảo vệ bà, cùng đi thẳng ra cửa.

Khi mẹ đang thay giày, ba tôi cuối cùng cũng mở miệng:

“Phùng Huệ, nếu bà bước ra khỏi cửa hôm nay, thì nhà họ Triệu này không nhận mẹ con bà nữa!”

“Không nhận thì thôi, ai thèm?”

Tôi không kìm nén được nữa, trút hết mọi phẫn uất trong lòng, xả một tràng thẳng mặt từng người.

Tôi chỉ vào ba tôi:
“Ông chỉ là một tên hèn nhát chỉ biết bắt nạt vợ con! Bên ngoài thì cúi đầu rụt cổ, về nhà thì gào thét với mỗi mẹ tôi. Đồ ích kỷ!”

Chỉ vào anh tôi:
“Anh là thứ ăn cháo đá bát, cả ngày chỉ biết nghe lời vợ và gia đình nhà vợ, chẳng có chính kiến, nịnh nọt thấy mà ghê tởm. Đúng là đồ vô dụng!”

Chỉ vào Lý Thanh Thanh:
“Ăn cơm mà đòi bốn món, chị bị bỏ đói ở nhà hay gì? Vào nhà tôi để xin ăn chắc?”

Chỉ vào mẹ chị ta:
“Mẹ chị bệnh, bắt mẹ tôi nấu canh, thức đêm chăm, lau người. Vậy chứ người nhà chị chết sạch rồi à?”

Chỉ vào em trai chị ta:
“Anh tự đi không nhìn đường té ngã, lại bắt mẹ tôi xoa bóp. Té vậy là thành phế nhân luôn rồi chắc?”

Rồi chỉ thẳng vào ba chị ta:
“Còn ông, mẹ tôi đối đãi ăn uống đầy đủ, mà ông còn mặt mũi nào xô bà ấy? Đúng là thứ lòng lang dạ sói!”

“Triệu Chân Ái, mày muốn ăn đòn đúng không?!”

Anh tôi xắn tay áo định lao tới.

Tôi rút con dao gọt trái cây giấu trong túi ra, lạnh giọng:
“Không sợ chết thì cứ thử động vào tôi xem.”

“Triệu Chân Ái, mày điên rồi à?”

Lý Thanh Thanh vội vàng kéo anh tôi lại.

Tôi nhìn một lượt đám người trong phòng:
“Tôi sẽ thuê luật sư viết đơn ly hôn gửi tới. Từ nay về sau, mấy người sống hay chết, chẳng liên quan gì đến mẹ con tôi nữa!”

Nói xong, tôi một tay xách túi hành lý của mẹ, một tay kéo bà bước ra khỏi cửa.

“Mẹ ơi, con đưa mẹ về nhà.”